Weerstandsvermogen en risicobeheersing

Risicobeheer

Deze paragraaf gaat over de financiële risico's voor de gemeente Zaanstad. Risicomanagement is een belangrijk onderdeel van hoe de gemeente werkt. Het helpt om bij beslissingen de risico's goed te overwegen. Deze paragraaf begint met het uitleggen van het doel van risicobeheer. Daarna wordt het risicoprofiel uitgelegd door de benodigde weerstandscapaciteit te vergelijken met de beschikbare reserves. Vervolgens worden de belangrijkste risico's besproken. Dit kader is vastgelegd in de nota risicomanagement en risicobeheersing 2023-2026. Deze paragraaf is volgens deze nota geschreven.

Doel van risicobeheer

Risicobeheer zorgt voor zekerheid over het behalen van de doelen van de gemeente, het beheersen van risico's in processen en projecten, de betrouwbaarheid van financiële rapporten en het naleven van wetten en regels. Bij belangrijke beslissingen met een onzekere uitkomst worden de risico's eerst overwogen. Hierbij wordt bepaald hoeveel risico de gemeente wil accepteren en worden de financiële risico's inzichtelijk en beheersbaar gemaakt. Door inzicht in de risico's kunnen de raad, het college en de organisatie verantwoorde beslissingen nemen, zodat de risico's nu en in de toekomst in verhouding staan tot de financiële positie van de gemeente.
Niet alle risico's hebben financiële gevolgen. Daarom kijkt de gemeente in de jaarrekening ook naar niet-financiële risico's. Deze risico's kunnen een grote impact hebben op de maatschappij en de gemeente. Het is belangrijk om deze risico's te kennen. In deze paragraaf ligt de nadruk op financiële risico's, omdat hiermee het weerstandsvermogen wordt bepaald. Dit is een wettelijke verplichting volgens het Besluit Begroting en Verantwoording (BBV).
Om inzicht in de risico's van de gemeente te krijgen, wordt twee keer per jaar een risico-inventarisatie uitgevoerd. Door een risicosimulatie wordt het benodigde weerstandsvermogen berekend. Het weerstandsvermogen laat de verhouding zien tussen de beschikbare en de benodigde weerstandscapaciteit. De beschikbare weerstandscapaciteit bestaat uit de algemene reserves en de post onvoorzien. De benodigde weerstandscapaciteit wordt bepaald door de kans en de financiële gevolgen van de risico's.
In de nota weerstandsvermogen en risicomanagement staat dat de weerstandsratio (de verhouding tussen de beschikbare en de benodigde weerstandscapaciteit) tussen de 1,4 en 1,8 moet liggen. Deze ratio is gebaseerd op een normtabel van het Nederlands adviesbureau voor risicomanagement (NAR) en de Universiteit Twente.

Tabel: normtabel die is opgesteld door het Nederlands adviesbureau voor risicomanagement (NAR) in samenwerking met de Universiteit Twente.