Product 1.4 Armoede- en schuldenaanpak
Toelichting op product
Armoede en schulden zijn twee van de meest bepalende factoren voor gelijke kansen voor kinderen, jongeren, volwassenen, wijken en buurten. We zien in sommige wijken en buurten, een grote concentratie van gezinnen die in armoede leven. Kinderen in armoede kunnen zonder ondersteuning vanuit de gemeente vaak niet meedoen met sport, cultuur en activiteiten. Ze ervaren vaak een achterstand op school, ontwikkelen zich minder goed en ondervinden vaker gezondheidsproblemen. En als je als kind al niet goed mee kunt komen in de maatschappij, dan lukt je dat later als volwassene vaak ook niet. Met alle gevolgen en maatschappelijke kosten van dien. Inwoners ervaren stress als gevolg van armoede en schulden en zijn mede daardoor minder goed in staat om beslissingen te nemen op lange termijn. Armoede is zowel een veroorzaker áls een gevolg van problemen op andere leefgebieden van een inwoner en vraagt daarom om een integrale en op preventie gerichte aanpak. Er zijn huishoudens in Zaanstad die moeite hebben om rond te komen. De druk van de vaste lasten en huishoudelijke uitgaven is dusdanig groot dat niet alleen lage inkomens, maar ook steeds meer huishoudens met een hoger inkomen iedere maand structureel geld tekortkomen. We richten ons steeds meer op het vroegtijdig en gericht signaleren van problemen en het aanbieden van hulp. Onder meer door de inzet van vroeg signalering van schulden en budgetondersteuning. Ook nemen we stevige maatregelen om de hoge inflatie en de stijgende energieprijzen te compenseren. We trekken daarbij samen op met de maatregelen die het Rijk neemt en met lopende initiatieven die versnelt de woningen in Zaanstad verduurzamen. Er zit een groot verschil tussen wijken en buurten als het om armoede gaat. Verschil maken tussen wijken vergroot het effect dat we bereiken. We versterken ons netwerk met maatschappelijke partners die zich richten op de bestrijding van armoede. Wie schulden heeft, kan rekenen op ondersteuning bij het oplossen hiervan met een stress-sensitieve aanpak; zo ontstaat rust om te werken aan de toekomst. Er is nazorg voor wie dat nodig heeft. Inwoners met een inkomen op of onder het sociaal minimum (110% van de van toepassing zijnde bijstandsnorm) kunnen gebruikmaken van financiële regelingen om het inkomen aan te vullen. Voor het gratis verstrekken van de ZaansePas en Meedoen Zaanstad is het sociaal minimum gesteld op 120%. |
|---|
Naam | Realisatie 2021 | Realisatie 2022 | Realisatie 2023 | Realisatie 2024 | Begroting 2024 | Streef- | Bron |
|---|---|---|---|---|---|---|---|
Minder minimahuishoudens % | 10,1% | 10,0% | 10,0% | nb | 10,5% | nb | CBS |
Minder kinderen in armoede % | 9,6% | 8,4% | 8,7% | nb | 9,6% | 5,2% | CBS |
Toelichting indicatoren
Percentage minder minimahuishoudens
Het CBS heeft de resultaten van 2024 nog niet gepubliceerd. We streven ernaar dat het percentage huishoudens in Zaanstad dat op minimumniveau leeft (inkomen tot 110% sociaal minimum) daalt tot liefst onder, of tenminste gelijk aan het landelijk gemiddelde in datzelfde jaar. Bij deze indicator gaan wij uit van het percentage huishoudens met een inkomen tot 110% van het voor dat huishouden geldende sociaal minimum.
Percentage minder kinderen in armoede
Het CBS heeft de resultaten van 2024 nog niet gepubliceerd. Het kabinet had zich in haar coalitieakkoord 2021-2025 ten doel gesteld om het aantal kinderen dat opgroeit in armoede te halveren (ten opzichte van 2015). Wij omarmden het streven om dat doel ook in Zaanstad te behalen, maar denken dat dit gezien ontwikkelingen rond onder meer energiearmoede en de algehele inflatie niet haalbaar is. We streven ernaar het percentage te laten dalen tot onder, of tenminste gelijk te houden aan, het landelijk gemiddelde. De indicator betreft het percentage kinderen dat opgroeit in een huishouden met een inkomen tot 110% van het voor dat huishouden geldende sociaal minimum.
Terugblik op speerpunten 2024
We blijven aandacht houden voor het voorkomen van armoede en schulden
Bij de aanpak van armoede- en schulden blijft het voorkomen van problemen belangrijk. Zo heeft Moneystart 1.245 leerlingen lesgegeven over geld. Maandelijks kwamen gemiddeld 861 signalen van achterstanden in betalingen binnen via de vroegsignalering*. We kregen deze signalen van verhuurders, nutsbedrijven en zorgverzekeraars. We spraken met de sociale wijkteams over hoe we nog beter mensen met geldzorgen kunnen helpen. Ook maakten we met Zaanse woningcorporaties afspraken over geldzorgen en schulden. Deze afspraken zijn in uitvoering. (*Peildatum 1 oktober 2024)
ZaansePas voor alle Zaankanters
In 2024 was het aantal acties van de ZaansePas groter. Ook is het aantal partners (winkeliers en organisaties) dat verbonden is aan de Pas gegroeid. Het aantal lokale partners is gegroeid van 37 (eind 2023) naar 100 (eind 2024). Het aantal landelijke partners is gegroeid van 74 (eind 2023) naar 117 (eind 2024). Kinderen doen nu via de Meedoen regeling op de ZaansePas mee aan sport- en cultuuractiviteiten. Ook zijn de eerste regelingen van de gemeente op de Pas gezet (kleding- en schoenreparatie) en/of voorbereid (witgoedregeling). Een ‘Zaanse tientje’ is vier keer uitgevoerd rond speciale dagen om het gebruik toe te laten nemen.
Bewindvoering
In 2019 sloot Zaanstad een convenant met de bewindvoerders in haar gemeente. Daarmee zijn we één van de eerste gemeenten in Nederland die dat doet. Het voornemen was om in 2024 samen met de bewindvoerders te onderzoeken of het convenant nog voldoende aansluit. Dit is helaas nog niet gelukt door capaciteitsgebrek. Dit project loopt door in 2025.
Verkorten van periode aflossen van schulden
Het verkorten van de aflosperiode in schulddienstverlening heeft nog niet het effect gehad waar we op hoopten. Wel geven onze schulddienstverleners aan dat de verkorte periode zorgt dat inwoners eerder uit beeld kunnen raken. Daarom zijn we begonnen met de methode van Plinkr voor de begeleiding en nazorg. Ook de sociale wijkteams hebben extra aandacht voor persoonlijke begeleiding en nazorg om inwoners met schulden te helpen.