Product 1.2 Actief burgerschap
Toelichting op product
We willen het vertrouwen in de overheid en de lokale politiek herstellen. We zetten in op democratische vernieuwing. Dit doen we door meer ruimte te creëren voor het gesprek met inwoners, organisaties en ondernemers. We benutten de kennis en vaardigheden van onze inwoners én faciliteren en stimuleren maatschappelijke initiatieven. Veel Zaankanters zijn actief betrokken bij de samenleving in de vorm van meedenken, meedoen en bijdragen aan hun omgeving. In de Zaanse samenleving is ruimte voor maatschappelijke initiatieven en herdenken en vieren van diversiteit, in verbinding met elkaar en met de randvoorwaarden die hiervoor nodig zijn. De gemeente wil aansluiten bij wat er al is, dit daar waar nodig faciliteren, verbinden en stimuleren. Het initiatievenplatform voorjewijkie.nl en de subsidies voor maatschappelijk initiatief dragen bij aan de opgaven in de stad. Er is ruimte voor ontmoeten: Zaanstad erkent het belang van buurthuizen voor ontmoetingen in de stad en de dorpen. De gemeente ondersteunt deze ontmoetingsplekken richting een duurzaam toekomstperspectief. Zaanstad kent een lange traditie als het gaat om emancipatie en inclusie en mee kunnen doen in de samenleving. We investeren steeds in het hernieuwen van de bestaande contacten in stad en dorpen; het versterken van het netwerk met verschillende gemeenschappen en sleutelfiguren; het vroegtijdig ophalen van signalen van netwerken en wijken en intern beleggen. We faciliteren gesprekken en brengen verschillende partijen bijeen op diverse thema’s. We blijven met respect voor elkaar de dialoog voeren over maatschappelijke onderwerpen zoals discriminatie, integratie en slavernijverleden. En zorgen ervoor dat we elkaar niet uitsluiten. |
|---|
Naam | Realisatie 2021 | Realisatie 2022 | Realisatie 2023 | Realisatie 2024 | Begroting 2024 | Streef- | Bron |
|---|---|---|---|---|---|---|---|
% Bezoek en behoefte aan buurthuis (ja, enkele keer + ja, geregeld) | 15% | 19% | 19% | 21% | 19% | 18>20% | Zaanpeiling |
% Inwoners dat zegt actief te zijn als vrijwilliger | 30% | 29% | 28% | 28% | 31% | 35% | Zaanpeiling |
% Inwoners dat zegt afgelopen jaar actief te zijn geweest om zijn buurt te verbeteren | 29% | 29% | 33% | 31% | 31% | 33% | Zaanpeiling |
Toelichting indicatoren
% Bezoek en behoefte aan buurthuis
Het bezoek aan buurthuizen is 2% hoger dan begroot. Dit is ook wat de buurthuizen herkennen. Landelijk daalt het aantal actieve vrijwilligers. Dit zien we ook in Zaanstad. Voor de komende jaren vraagt dit aandacht én investering in actief burgerschap en vooral het betrekken van jongeren.
Terugblik op speerpunten 2024
Steunen en stimuleren van vrijwilligers en maatschappelijk initiatief
Het initiatievenplatform Voorjewijkie en de subsidieregeling zijn verbeterd. Dat heeft gezorgd voor meer bekendheid. De benutting van de subsidies voor beide onderdelen (de initiatievensubsidie en de matchfunding (subsidie van de gemeente in combinatie met crowdfunding)) is gestegen. Daarmee zijn er meer lokale initiatieven gesteund die meehelpen aan onze gemeenschappen.
De subsidies die er zijn, gebruiken we voor alle wijken. Op die manier heeft iedereen in Zaanstad daar voordeel van. Voor verschillende initiatieven gebruiken vrijwilligers en inwoners de gespreksmethodiek ‘kompas voor initiatief’. Zij vinden de methode prettig. Inwoners die op een verschillende manier naar iets kijken, kunnen met de methode een open gesprek met elkaar voeren. Dat zorgt voor begrip en duidelijkheid of een initiatief mogelijk is.
Ondersteunen van buurthuizen als plekken voor ontmoeting en activiteit
In 2024 heeft Zaanstad geholpen met het verduurzamen van een aantal buurthuizen. Om buurthuizen te helpen, konden zij ook een cursus fondsenwerving volgen.
Inclusieve gemeente
In 2024 hebben we het contact met verschillende groepen inwoners en belangenorganisaties verder uitgebreid. Er zijn nieuwe klankbordgroepen, in samenwerking met de politie is de bondgenotenmethodiek (een methodiek die de gemeente in staat stelt om beter in verbinding te staan met diverse gemeenschappen) begonnen en er waren verschillende dialoogsessies. Het college en ambtenaren hebben met Zaankanters gesproken over (de)polarisatie en verbinding. Hiermee zetten we de eerste stappen om aan de slag te gaan. In 2024 is het Keti-Koti monument bekendgemaakt.
In 2024 hebben we wederom regelmatig gesprekken gevoerd met de regenbooggemeenschap in Zaanstad. Samen doen we veel voor de gemeenschap. Een belangrijk aandachtspunt is hoe we de veiligheid voor lhbtqia+ leerlingen vergroten. De voorbereidingen voor Roze Zaterdag 2025 zijn in 2024, samen met gemeente en de (regenboog)gemeenschap, opgepakt. In mei 2024 ondertekende burgemeester Hamming de intersekse verklaring.
Opvang en begeleiding vluchtelingen
In 2024 bleef de opvang van verschillende groepen vluchtelingen een grote taak. Zaanstad stelde verschillende plekken beschikbaar voor de opvang van Oekraïense vluchtelingen. De opvangplekken zijn de woonunits in Assendelft, het oude basisschoolgebouw Et Buut, een woning in Wormerveer, oud kantoorgebouw Saendenborch en opvang bij gastgezinnen. Eind 2024 vingen we in totaal 767 Oekraïense vluchtelingen op. Bijna 70% van de vluchtelingen heeft betaald werk. Voor taalaanbod kunnen zij terecht bij Sagénn, de bibliotheek en Taalcafé De Sluis.
Sinds eind november 2024 is de Gerrit Bolkade in gebruik voor de opvang van 1.000 asielzoekers. Ook is sinds eind november de COA-opvanglocatie in de Achtersluispolder verlengd. Beide opvangplekken mogen vijf jaar worden gebruikt, met een mogelijke verlenging van twee jaar. Hiermee komt het totaal aantal opvangplekken in Zaanstad op 1.550. Eind 2024 verbleven er 1.186 asielzoekers en nog niet gehuisveste statushouders in de COA-opvang. De andere 375 plekken worden gevuld zodra de stroomvoorziening aan de Gerrit Bolkade op orde is.
Taalcafé De Sluis verzorgt het aanbod van taalles. Zij werken met veel vrijwilligers. Op de Gerrit Bolkade is een Meedoenbalie. Hier kunnen asielzoekers informatie krijgen over vrijwilligerswerk en betaald werk. Eind 2024 startte de voorbereidingen van een proef met het UWV en COA. Met de proef willen we bekijken wat er nodig is om asielzoekers te helpen bij het vinden van werk.