Onderhoud kapitaalgoederen

Riolering zorgt voor de afvoer van ons afvalwater, waardoor overlast, stank en risico’s voor de volksgezondheid worden beperkt. Gezien het belang van riolering in een stedelijke omgeving zijn de riolerings- en waterzorgtaken vastgelegd in de Omgevingswet en de Wet Milieubeheer. Het gemeentelijk beleid geeft invulling aan de zorg voor afvalwater, hemelwater en grondwater en is vastgelegd in het verbreed gemeentelijke rioleringsplan (VGRP) . Dit plan is geschreven voor de periode 2020-2024.

Kwaliteitsniveau

De Zaanse riolering voldoet aan de landelijke richtlijnen voor milieutechnisch functioneren en aan de provinciale eis om het rioolstelsel kostendekkend en kwalitatief in stand te houden.
De gemeente streeft voor de riolering een situatie na waarbij alleen het echte vuile water wordt ingezameld en getransporteerd naar een rioolwaterzuivering. Door aanpak bij de bron wordt voorkomen dat vuilwater ontstaat. Dit geldt met name voor regenwater, dat schoon moet blijven en bij voorkeur afgevoerd moet worden naar oppervlaktewater. Het afkoppelen van regenwater is duurzaam omdat het leidt tot lagere energiebelasting voor het zuiveren van afvalwater.

Onderhoudsplan

De volgende onderhoudsplannen zijn van toepassing:

Regelmatige inspectie van riolering vindt plaats nadat de helft van de verwachte levensduur van een riool is verstreken, in de regel bij een ouderdom hoger dan 30 jaar. Door de slechte bodemopbouw is de levensduurverwachting van de Zaanse riolering relatief kort, gemiddeld 40 jaar. Bij een goede ondergrond wordt de levensduur op minimaal 60 jaar geschat. De frequentie is afhankelijk van de functie en het verwachte verloop van de kwaliteit in de tijd. Bij bedrijfskritische onderdelen als afsluiters, persleidingen, bergbezinkbassins, rioolgemalen en lozingspunten van persleidingen/grote lozers gelden specifieke frequenties. De afgelopen jaren is de onderhoudsachterstand in riolen ingelopen. In 2024 is er voor riolering geen achterstand in onderhoud.

Speerpunten 2024

• Maatregelen Systeemoverzicht Stedelijk Water (SSW)

In 2024 is het Systeemoverzicht Stedelijk Water afgerond. De eerste set aan maatregelen om knelpunten in de afvalwaterketen (en het watersysteem) aan te pakken worden uitgewerkt.

• Onderhoud en vervanging riolering

De riolering en de kolken zijn volgens planning gereinigd en geïnspecteerd en de gemalen, drukriolering en bergbezinkbassins zijn volgens planning onderhouden.
De noodzakelijke rioolvervangingen zijn voorbereid en uitgevoerd.

• Samenwerking in de waterketen

Vanuit het samenwerkingsverband Zaanstreek-Waterland zijn in Zaanstad voortgang gemaakt op de volgende dossiers:
- Beheer en onderhoud (Vervangen IBA’s voor verbeterde septic tanks).
- Planvorming (voorbereiding Gemeentelijke Riolerings- en Waterzorgprogramma).

Financiën

Om het rioolstelsel in Zaanstad te beheren, te vervangen en te verbeteren zijn investeringen noodzakelijk. De kapitaalslasten ten gevolge van deze investeringen, in combinatie met de kapitaalslasten uit het verleden en de exploitatiekosten, leiden tot de totale lasten welke door de rioolheffing gedekt worden.
De ingezette lijn om te gaan sparen voor investeringen wordt gecontinueerd om daarmee de schuldenlast op het gebied van riolering te verminderen. Bij vaststelling van de rioolheffing wordt het saldo van baten en lasten toegevoegd aan de voorziening vervangingsinvesteringen met als doel nieuwe vervangingsinvesteringen versneld af te schrijven. In 2024 zijn deze financiële middelen ter hoogte van € 5,652 mln. ingezet voor versnelde afschrijving van vervangingsinvesteringen 2024.
De egalisatievoorziening riolen kan niet worden ingezet voor het verlagen van de schuldenlast op het gebied van riolering. De egalisatievoorziening is hoger dan het doel waarvoor deze is ingesteld. Daarom is in 2024 een bedrag van € 0,937 mln. uit deze egalisatievoorziening onttrokken om een korting op de tarieven te geven. Het tarief rioolheffing steeg met 7,74% (conform de prijsindexatie). Daadwerkelijk is een bedrag in de egalisatievoorziening riolering gestort (€ 0,267 mln.) als gevolg van lagere lasten in het boekjaar die ook met de voorziening worden geëgaliseerd.
Onderstaand financieel overzicht geeft aan de realisatie van de kapitaalgoederen en het onderhoudsbudget aan ten opzichte van de begroting. Dit betreft de exploitatielasten. De investeringsbedragen zelf zie je terug in de paragraaf investeringen.

Bedragen * € 1.000

Toelichting:
Voor een verklaring van het verschil op het  onderhoudsbudget voor riolering wordt verwezen naar de financiële toelichtingen van het programma Verstedelijking. De overschrijding op de kapitaallasten wordt veroorzaakt doordat een aantal investeringskredieten voor een lager bedrag is gerealiseerd dan de minimale activeringsgrens van € 0,035 mln. Deze mogen daarom niet worden geactiveerd. De lasten daarvan zijn ten laste van het onderhoudsbudget (exploitatie) gebracht.

Kerncijfers