Product 5.2 Sterk vestigingsklimaat
Toelichting op product
We staan voor de vraag hoe wij de stap kunnen maken naar een economie die toekomstbestendig is: robuust, duurzaam, meer kennisintensief en inclusief. Om dit te realiseren heeft Zaanstad de Economische visie opgesteld met een dubbele doelstelling: bijdragen aan én economische ontwikkeling én aan brede welvaart tot 2035. In het uitvoeringsprogramma zijn concrete acties geformuleerd die bijdragen aan de realisatie van de economische visie. Beide zijn tot stand gekomen in samenspraak met ondernemers, regionale stakeholders en verschillende ambtelijke disciplines. Jaarlijks bepalen we welke acties we uitvoeren met beschikbare middelen en capaciteit. Zaanstad wil woon-werkstad zijn en blijven. Hiervoor moet in de komende tien jaar het aantal banen nét iets harder groeien dan de groei van de bevolking, zodat we de banendoelstelling uit de Economische visie (15.000 banen extra in 2035) gaan halen. Met de Ruimtelijk Economische Strategie ontwikkelen we een sturingsinstrument om de groei van 15.000 banen extra in 2035 (ten opzichte van 2022) mogelijk te maken. Gezien de Zaanse industriële traditie is goed onderwijs voor beroepen in de techniek en bouw van belang. We gaan door met onze samenwerking met de Hogeschool van Amsterdam om modulair hoger onderwijs naar de stad te brengen, daar waar werkgevers er het meest behoefte aan hebben. De techniek- en technologiecampus Techlands speelt een belangrijke rol. In 2023 heeft Mainstage Event Campus (kenniscentrum voor de evenementenbranche) de deuren geopend in Zaandam. Mainstage legt de focus op innovatie, educatie en operatie. Dat doet zij met een groot aantal facilitaire bedrijven, gerelateerd aan zakelijke-, sport- en publieksevenementen, dat hier een plek kan vinden. De gemeente heeft oog voor lokale ondernemers. We geven hen de ruimte om een economisch gezond bedrijf te runnen. Daarbij zijn we niet alleen zorgvuldig en transparant in onze communicatie, maar ook in ons beleid dat voor hen zo relevant is. We brengen ondernemers bij elkaar en stimuleren de bundeling van krachten. Dit faciliteren wij met onze accountmanagers. We actualiseren de Detailhandelsvisie en versterken de lokale en kleinschalige detailhandel. We voeren het bestaande beleid op leegstand uit en gaan actief de leegstand in het centrum tegen. Het gebiedsprogramma Noordzeekanaalgebied (NZKG) draagt bij aan een sterk vestigingsklimaat door in te zetten op versterking en intensivering van bestaande terreinen en het realiseren van nieuwe vestigingsmilieus in transformatiegebieden. Gezien de zes strategische opgaven in de Omgevingsvisie heeft dit programma een sterk regionaal karakter. |
|---|
Naam | Realisatie 2021 | Realisatie 2022 | Realisatie 2023 | Realisatie 2024 | Begroting 2024 | Streef- | Bron |
|---|---|---|---|---|---|---|---|
Aandeel banen/ toekomstbestendige/ kennisintensieve economie in totale werkgelegenheid | 8,02 | 8,10 | 8,08 | nb | 8,08 | 9,00 | Vestigingenregister Zaanstad |
Woon/werkbalans, het aantal banen per 1.000 inwoners van 15 tot 65 jaar | 659 | 685 | 695 | nb | 500 | 530 | Waarstaatjegemeente.nl |
Waarderingscijfer ondernemersklimaat | nb | 5,9 | nb | nb | 6,1 | 6,3 | MKB Nederland, onderzoek MKB vriendelijkste gemeente |
Gemiddelde besteding per Nederlandse bezoekers vanaf 18 jaar (euro) | 41,6 | 45,6 | 47,5 | nb | 52,0 | 52,00 | NBTC |
Toelichting indicatoren
Aandeel banen toekomstbestendige en kennisintensieve economie in totale werkgelegenheid
We weten nog niet wat de cijfers voor 2024 zijn. De informatie over kennisintensieve banen en de gemiddelde bestedingen komt in het voorjaar van 2025.
Woon- en werkbalans (aantal banen per 1.000 inwoners van 15-65 jaar)
De cijfers vanaf 2021 liggen boven het doel voor 2026. Dit komt doordat we de cijfers hebben aangepast. We hebben ook een nieuwe bron gebruikt, "Waar staat je gemeente?", zodat we Zaanstad kunnen vergelijken met andere gemeenten. Door deze verandering was de realisatie in 2020 al boven de doelstelling. De cijfers over 2024 komen later dit jaar beschikbaar.
Waarderingscijfer ondernemersklimaat
MKB Nederland (midden en kleine bedrijven) is eind 2024 weer begonnen met het onderzoek naar de MKB-vriendelijkste gemeente. We weten nog niet wanneer de resultaten komen.
In 2024 heeft de gemeente zelf een tevredenheidsonderzoek gedaan onder Zaanse ondernemers voor het nieuwe MKB- en startersbeleid.
Terugblik op speerpunten 2024
In 2024 begonnen we met de uitvoering van de Economische Visie, die in 2023 is vastgesteld. De plannen en doelstellingen zoals vastgelegd in de visie en het uitvoeringsprogramma, blijven hetzelfde.
Sterk ondernemersklimaat voor het brede MKB en speerpuntsectoren
In 2024 hebben we onderzoek gedaan naar MKB-ondernemers en starters. Dit onderzoek gaf ons inzicht in de behoeften van Zaanse ondernemers. Op basis van dit onderzoek ontwikkelden we het MKB- en Startersbeleid. We leggen dit beleid in 2025 voor aan het college en de raad. Daarnaast hielpen we bedrijven bij hun vestiging in Zaanstad.
Aantrekkelijke woon-, werk- en (be)leefstad met een eigen identiteit
In 2024 begon Zaanstad met het herindelen van horecacategorieën. We willen zo een wisselend en duurzaam horeca-aanbod maken. We werkten ook aan een uniform terrassenbeleid, marktvisie en standplaatsenbeleid. In de winkelcentra van Stadshart, Krommenie en Wormerveer focussen we op compacte winkelcentra met minder leegstand en meer aantrekkelijkheid. Initiatieven zoals de Vastgoedtafel, de Zaanse Vereniging van Vastgoedeigenaren en de Plintenstrategie dragen hieraan bij. We begonnen ook met het vernieuwen van de detailhandelsvisie. Zaanstad zag meer bezoekers in de gemeente, mede dankzij duurzame mobiliteit en groeiend riviercruisetoerisme. Dit zorgde niet alleen voor meer inkomsten, maar het hielp ook de lokale economie. We vernieuwden het contract met Stichting Marketing Zaanstreek en de stichting is nu een verbonden partij.
Gezonde, productieve wijken waar ruimte is om te wonen en te werken
In 2024 begonnen we met het uitvoeren van het programma bedrijventerreinen, met als doel bedrijvigheid te optimaliseren door intensiever gebruik en waar nodig het verplaatsen van bedrijven. Daarbij ondersteunden we bedrijven en Saenz bij het opzetten van energyhubs op HoogTij en Noorderveld-Molletjesveer. We keurden ook een bestemmingsplan goed voor de verlengde zeehavenkade op HoogTij. Samen met Zaanstad Maakstad startten we met het positioneren van de industrie, verduurzaming via energie-infrastructuur en het onderzoeken van waterstof- en stoomnetwerken. We zetten ook de gesprekken voort over parkmanagement op de bedrijventerreinen in het Noordzeekanaalgebied. Binnen het programmabureau NZKG werkten we verder samen. Daarnaast stelden we het perspectief voor Achtersluispolder vast. Verder hebben we ingezet op het behouden van de werkfunctie bij gebiedsontwikkelingen naar wonen, door functies te mengen. Ook startten we met het zoeken naar plekken voor kleinschalige bedrijfsruimte. De raad stelde de Kantorenstrategie vast, waarmee we Zaanstad willen profileren als kantorengemeente. We onderzochten hoe het economisch beleid de doelen uit de Economische Visie kan ondersteunen en dichterbij kan brengen. Dit leidt tot de Ruimtelijk Economische Strategie, waar we u in 2025 over informeren. We werkten samen met Pact Zaandam-Oost aan het versterken van de wijkeconomie. Het project 't Lokaal 3.0 kreeg nieuw leven waarbij de samenwerking met het onderwijs is hervat. Ook namen we deel aan de Provada.
Inclusieve arbeidsmarkt in balans
De ArbeidsMarkt Agenda Zaanstad (AMAZ) is opgesteld en een bestuurlijke conferentie in oktober is georganiseerd. De regiodeal Mainstage is begonnen met een aantal belangrijke actielijnen. Het Talland College sloot zich aan en het Nextstage-platform is opgezet. Stappen zijn gezet om de Zaanse Event Academy op te richten voor evenementorganisatoren, samen met Mainstage. Tallant, Tetrix, IW-NH en Bouwmensen tekenden in december 2024 een intentieovereenkomst om samen met Techlands een hybride Techniek Centrum te realiseren.
Toekomstbestendige, duurzame en kennisintensieve economie
We voerden een onderzoek uit naar samenwerking in de Zaanse industrie voor de eiwittransitie. Daarna is gestart met het verkennen van een initiatief om de samenwerking te versterken. We gingen in gesprek met ROM InWest om de verbinding met bedrijven in Zaanstad te leggen, ook in relatie tot de eiwittransitie. Ook legden we contact met het Rijk en de Provincie om te komen tot maatwerkafspraken voor de industrie, CO2-reductie en het verminderen van stikstof.
Aantrekken van externe middelen
Eind 2024 begonnen we met het opstellen van een financieringsstrategie. We werkten samen met de provincie aan projecten voor de vastgoedtafel (Stadshart) en de doorontwikkeling van de plintenstrategie (Stadshart). De provincie leverde een bijdrage aan de plintenstrategie.