Product 5.1 Kunst, cultuur en evenementen
Toelichting op product
We willen kunst en cultuur dichtbij voor iedereen. Door alle inwoners van Zaanstad in aanraking te laten komen met kunst en cultuur geven we iedereen de kans om zich persoonlijk, cultureel en maatschappelijk te ontwikkelen en stimuleren we ontmoeting en verbinding. Deze beleving start al op de basisschool waar we gaan voor een zo breed mogelijke cultuureducatie. Ook buiten de school kunnen inwoners dicht bij huis deelnemen door een laagdrempelig en divers aanbod van culturele (educatie)activiteiten. Met kunst in de openbare ruimte vragen we aandacht voor stedelijke en maatschappelijke vraagstukken. Zo bieden we onze inwoners een aantrekkelijke en uitdagende leefomgeving, waarmee zij zich verbonden voelen. De Zaanse kunst- en cultuursector bestaat uit grote culturele organisaties zoals het Zaantheater, het Zaans Museum en de bibliotheek, de amateurkunstverenigingen en alle kleine(re) culturele organisaties. Ook de culturele en creatieve makers en ondernemers vervullen een belangrijke functie, onder meer in het stimuleren van innovatie. We zetten ons in om cultureel Zaanstad een stevige basis te bieden, zodat de sector zich tot een diverse en veerkrachtige sector kan blijven ontwikkelen. Samen met de culturele partners werken we aan een inclusieve samenleving waarin iedereen volwaardig en in de eigen leefomgeving kan meedoen. Door culturele activiteiten en evenementen geven inwoners gezamenlijk invulling aan hun eigen én de Zaanse identiteit. Zo voelen zij zich trots op Zaanstad. |
|---|
Naam | Realisatie 2021 | Realisatie 2022 | Realisatie 2023 | Realisatie 2024 | Begroting 2024 | Streef- | Bron |
|---|---|---|---|---|---|---|---|
Positie van Zaanstad op cultuurindex | 32 | 37 | 32 | 32 | 35 | 28 | Atlas voor gemeenten |
Aantal locaties waarop kunst en cultuur beschikbaar is | nb | 48 | 61 | 71 | nb | 65 | Maatschappelijke voorzieningen kaart |
Percentage inwoners dat actief is op gebied van kunst en cultuur | 19% | 21% | 19% | 21% | 20% | 28% | Zaanpeiling |
Cultuurdeelname, percentage inwoners dat culturele instelling, evenementen en activiteiten bezoekt | nb | nb | 59% | 56% | nb | 65% | Zaanpeiling |
Toelichting indicatoren
Positie van Zaanstad op cultuurindex
Zaanstad scoort iets beter op de cultuurindex dan in de begroting voorzien werd, vooral door de hoge score op dance. Echter: op basis van het aantal inwoners is Zaanstad de 17 e gemeente van Nederland. In vergelijking daarmee is een 32 e positie niet positief en neemt Zaanstad een relatief lage positie op de cultuurindex in. De plek op de cultuurindex hangt niet alleen af van de prestaties van Zaanstad zelf. Ook van de inzet van andere gemeenten.
Aantal locaties waarop kunst en cultuur beschikbaar is
Het aantal plekken waar kunst en cultuur te vinden is, blijft groeien. Dit komt doordat er nieuwe locaties bij komen en we steeds meer locaties in beeld krijgen.
Percentage inwoners dat actief is op gebied van kunst en cultuur
In 2021 hebben we voor het eerst gemeten hoeveel inwoners actief bezig zijn met kunst en cultuur.
Percentage inwoners dat culturele instelling, evenementen en activiteiten bezoekt
Sinds 2023 meten we ook hoeveel inwoners een culturele instelling, evenement of activiteit bezoeken.
Terugblik op speerpunten 2024
De versteviging van de (basis van de) cultuursector in Zaanstad
De subsidieregeling voor evenementen is opnieuw bekeken. De Grassroots-regeling is uitgebreid, bedoeld voor kleine en vernieuwende initiatieven. Meer duidelijkheid is verkregen over grote projecten, zoals de nieuwe bibliotheek in Poelenburg. Het groeiplan voor de popfunctie, samen met de sector gemaakt, wordt begin 2025 gedeeld. Veel aandacht is besteed aan financiële en organisatorische vraagstukken bij de grotere organisaties. Dit leidt tot een nieuwe opdracht voor een toekomstbestendig Zaantheater en het visietraject Fluxus. De problemen en uitdagingen bij de organisaties geven meer werk dan eerst gedacht, wat andere projecten vertraagt.
Duurzame exploitatie van de Zaanse Schans
We werken aan een duurzaam exploitatiemodel voor de Zaanse Schans, gebaseerd op de ontwikkelstrategie uit 2020. Een projectteam voert gesprekken met erfgoedpartijen, bewoners en ondernemers. Erfgoedpartijen voerden een proef uit met een toegangsbewijs en werken aan een aantrekkelijke visie. Verschillende scenario’s voor een businesscase worden onderzocht, waarbij gekeken wordt naar de voor- en nadelen en naar de juridische en financiële gevolgen.
50 jaar Zaanstad
Ter gelegenheid van 50 jaar Zaanstad werden meer dan 30 activiteiten georganiseerd door verschillende partijen, deels gefinancierd via de subsidieregeling 50 jaar Zaanstad. De twee highlight-evenementen, PinksterZaan en Wonderlicht, trokken veel bezoekers. Het derde highlight evenement ging niet door in verband met organisatorische problemen bij de organisator. Andere initiatieven omarmden het thema '50 jaar Zaanstad' ook. De vooraf bepaalde doelen, zoals impact maken en zorgen voor ontmoeting, worden gehaald. Vijf evenementen die zijn ontstaan, zullen worden voortgezet.
De samenwerking tussen de gemeente en de cultuursector versterken
De netwerkbijeenkomsten voor de culturele en creatieve sector kregen veel bezoekers. Ze zorgden voor meer verbinding en een positief imago van de gemeente. Door de komst van een strategisch accountmanager is er meer ruimte om de relaties met de grote organisaties te onderhouden. Het nieuwe platform Saentje verbetert de zichtbaarheid van cultureel aanbod voor jongeren. De workshops voor de sector worden uitgesteld naar 2025.
Actieplan Kunst & Cultuur
Vooruitgang wordt geboekt met meerstemmigheid en inclusiviteit in het cultuuraanbod, bijvoorbeeld door samen te werken met nieuwe partijen. Helaas is het voor de grote organisaties moeilijk om vooruitgang te boeken met de 4 p’s: programma, personeel, partners en publiek. Op het gebied van jongerencultuur worden, samen met de jongerenraad en de Impuls, mooie initiatieven mogelijk gemaakt. Met de inzet van cultuurcoaches in een pilot wordt de samenwerking en het wederzijds begrip tussen de culturele basisinfrastructuur, nieuwe organisaties en jongeren versterkt.
Inzet evenementencoördinator
Meer aandacht wordt besteed aan evenementen en organisatoren door de bestuursopdracht ‘Mogelijk maken van evenementen’. Mooie stappen worden gezet: de afdeling Vergunningen wordt versterkt, er is structureel integraal overleg en er wordt gewerkt met een evenementenkalender. Een spreekuur wordt gestart, waar organisatoren met hun vragen terechtkunnen. Organisatoren merken hierdoor al voorzichtig verbeteringen.