Product 3.2 Klimaatneutraal 2030-2040
Toelichting op product
Zaanstad staat voor een transformatie-opgave om voor 2040 klimaatneutraal te zijn. Op weg naar een inclusieve energietransitie zetten we in op energiebesparing. Hierbij staat het isoleren van bestaande woningen centraal. Ook trekken wij actief op met de industrie en het bedrijfsleven om energie te besparen met procesinnovatie en door aanpassingen van gebouwen. Om de productie van energie te verduurzamen, werken wij aan de realisatie van wind- en zonne-energie in de zoekgebieden van de Regionale Energiestrategie. Ook ontwikkelen wij nieuwe energiebronnen, zoals aquathermie en geothermie voor de gebouwde omgeving, inclusief bedrijven en voor de industrie. Hierbij hoort de ontwikkeling van warmtenetten. Wij streven naar een inclusieve energietransitie. Daarom geven wij bijzondere aandacht aan inwoners met lagere inkomens voor wie energiearmoede dreigt of al werkelijkheid is. Ook maken wij lokale initiatieven zoals energiecoöperaties mogelijk en stimuleren lokaal eigenaarschap. Een toekomstbestendige energie-infrastructuur en slimme koppeling van energiesystemen zijn belangrijke randvoorwaarden voor klimaatneutraliteit. Hier ligt ook meteen een grote uitdaging. Wij werken daarom met netbeheerders en partners aan het versterken van de bestaande (elektriciteits-) infrastructuur. Daarnaast stimuleren wij het ontwikkelen van infrastructuur voor warmte- en eventueel waterstof, en faciliteren lokale slimme energiesystemen. De duurzaamheidstransitie vraagt om slagvaardige inzet van en met inwoners, maatschappelijke organisaties, woningcorporaties, energie coöperaties, het bedrijfsleven en de industrie. De gemeente geeft het goede voorbeeld en engageert zich in regionale netwerken en samenwerking (ook in het verkrijgen van externe middelen). Waar nodig en mogelijk nemen wij de regie in de gezamenlijke uitdaging naar een toekomstbestendige klimaatneutrale stad en dorpen. |
|---|
Naam | Realisatie 2021 | Realisatie 2022 | Realisatie 2023 | Realisatie 2024 | Begroting 2024 | Streef- | Bron |
|---|---|---|---|---|---|---|---|
CO2 uitstoot gebouwde omgeving (kton) | 307 | 271 | nb | nb | 280 | 240 | Regionale klimaatmonitor, databank.nl |
Hernieuwbare elektriciteit is elektriciteit die is opgewekt uit wind, waterkracht, zon of biomassa | 9,1% | 12,6% | nb | nb | 10% | 15% | Rijkswaterstaat, klimaatmonitor |
Toelichting indicatoren
CO2 uitstoot gebouwde omgeving (kton)
De realisatiegegevens voor 2022 zijn bijgewerkt van 267 kton naar 271 kton.
Op basis van trends uit het recente verleden is de inschatting dat we in 2025 op 220 kton uitkomen (zie begroting 2025). Daarmee is de verwachting dat doelstelling opgenomen in de begroting 2024 van 280 kton ruim behaald is. De exacte realisatiecijfers over 2023 en 2024 worden naar verwachting gepubliceerd in 2025 en 2026.
Hernieuwbare elektriciteit
Ook voor hernieuwbare energie geldt dat de realisatiecijfers over 2023 en 2024 nog niet bekend zijn en naar verwachting in 2025 en 2026 gepubliceerd zullen worden door Rijkswaterstaat. Op basis van trends uit het recente verleden is de inschatting dat we in 2025 op 16% uitkomen (zie begroting 2025), waarmee de doelstelling uit de begroting van 2024 ruim behaald is.
Terugblik op speerpunten 2024
Minder aardgas en elektriciteitsverbruik
Samen met warmtebedrijven en woningbouwcorporaties willen we de eerste gebieden in onze gemeente aardgasvrij maken. Hiervoor zijn in 2024 de eerste stappen gezet. Achter de schermen zijn we bezig met voorbereiding op nieuwe nationale wetgeving voor de warmtetransitie.
Met de oprichting van het Energieloket voor particulieren en het Duurzaamheidsloket voor bedrijven stimuleren we zowel duurzame opwek als energiebesparing. De aansturing van en samenwerking met de Omgevingsdienst op het onderwerp energiebesparing is verbeterd.
Verantwoord isoleren
Sinds het najaar 2023 (na een uitspraak van de Raad van State) weten we dat voor sommige isolerende maatregelen aan woningen een goed ecologisch onderzoek nodig is.
Samen met de woningbouwcorporaties stellen we voor heel Zaanstad een dekkend Soorten Management Plan (SMP) op. Dit gebeurt in fases. In 2024 hebben we het eerste deelonderzoek voltooid. En we hebben ontheffing verleend voor drie deelgebieden (Zaandam Oost, Wormerveer, Krommenie). Daarmee mogen de woningbouwcorporaties doorgaan met woningen isoleren.
Meer duurzame energie
In 2024 zijn belangrijke stappen gezet om meer duurzame energie in Zaanstad op te wekken:
- De spelregels voor windenergie in het Noordzeekanaalgebied zijn vastgesteld.
- We hebben een beleidskader voor kleine windturbines opgesteld.
- Samen met andere gemeenten in de regio Zaanstreek Waterland hebben we de mogelijkheden voor grootschalige opwek van zonne-energie in het Noordzeekanaalgebied en boven parkeren laten onderzoeken.
- We zijn onder leiding van Rijkswaterstaat en samen met buurgemeenten gestart met het project ‘Opwek van Energie langs Rijkswegen (A7/A8)’.
Inclusievere energietransitie en aanpak energiearmoede
We hebben nog meer ‘energiefixers’ aan het werk gezet. Deze geven advies over energiebesparing. Dit helpt mensen met minder geld om hun energiekosten te verlagen.
We hebben met de woningbouwcorporaties een tweede convenant energiearmoede getekend. Daarnaast is een witgoedregeling vastgesteld die begin 2025 van start gaat. Deze regeling stelt mensen met minder geld in staat om een zuinigere koelkast of wasmachine te kopen.
Sterker en slimmer energiesysteem
Voor de bedrijventerreinen Molletjesveer/Noorderveld en Hoogtij zijn we gestart met het ondersteunen van bedrijven bij het opzetten van energyhubs. Voor de verzwaring van het lokale elektriciteitsnet zijn we nauwer gaan samenwerken met de netbeheerder. Hierdoor worden bijvoorbeeld op buurtniveau steeds meer van de benodigde transformatorhuisjes ingepast.