Financiën

Bedragen x € 1.000

Toelichting
Op het programma Gezondheid resteert een positief saldo aan afwijkingen van -€ 4,09 mln. Dit saldo bestaat voor -€ 3,72 mln. uit lagere lasten, -€ 0,96 mln. uit hogere baten, -€ 0,03 mln. uit lagere toevoegingen aan reserves en € 0,62 mln. uit lagere onttrekkingen aan reserves. De afwijkingen worden hieronder toegelicht. Als de afwijking een relatie heeft met een ander programma dan staat dit aangegeven in de voorlaatste kolom.

Afwijkingen met een effect op het jaarrekeningresultaat
1. Specialistische jeugdhulp
Op de jeugdhulp bedraagt het tekort in de jaarrekening 2024 € 2,51 mln. Dit komt bovenop het nadeel van € 5,20 mln. op jeugdhulp dat in de Narap 2024 is verwerkt en toegelicht.

• De lasten voor (hoog-)specialistische jeugdhulp (segment B en C) zijn in de laatste maanden van 2024 weer toegenomen (€ 1,14 mln.) door toename van het aantal jeugdigen met hulp en toename van de zorgzwaarte.
• Op verblijf speelt ook de toename van het aantal jeugdigen met hulp en zorgzwaarte. Daarnaast is verblijf uitgebreid met een locatie waar vooral tienermeiden (met jeugdhulp problematiek) kunnen verblijven. Dit leidt tot hogere lasten (€ 0,89 mln.).
• Ook op het niet-gecontacteerde aanbod zijn de lasten hoger (€ 0,75 mln.). Hoewel het aantal jeugdigen waarvoor niet ingekochte zorg wordt ingezet afneemt, zijn de kosten sterk toegenomen. Dit komt omdat het vaak om specifieke en specialistische jeugdhulp of verblijf gaat met relatief hoge kosten. Daarnaast zijn indicaties met terugwerkende kracht afgegeven, terwijl de jeugdhulp al was ingezet.
• Er zijn hogere lasten op Dyslexiezorg (€ 0,20 mln.). Bij de start van het schooljaar (september) neemt dyslexiezorg jaarlijks toe. Dit jaar is de toename sterker geweest dan voorgaande jaren. Daar is onvoldoende rekening mee gehouden bij de Narap 2024
• De lasten op de landelijk gecontracteerde zorg (VNG) zijn lager (-€ 0,03 mln.). Dit gaat om landelijk gecontracteerde zorg, waar we als gemeente nauwelijks invloed op hebben. Daarom kunnen we niet goed voorspellen hoeveel dit gaat kosten.
• Op de AEF-middelen ontstaan lagere lasten (-€ 0,30 mln.). AEF-middelen zijn bedoeld om maatregelen in het kader van de Hervormingsagenda te kunnen treffen. De laatste twee jaar is een aantal projecten opgestart. Dat gaat stapsgewijs, omdat we zelf en ook onze partners niet meer capaciteit beschikbaar hebben voor deze projecten.
• Tot slot is er nog een aantal kleine verschillen op een aantal overige posten binnen de specialistische jeugdhulp. Per saldo leidt dit tot lagere lasten (-€ 0,14 mln.).

2. Sociale wijkteams
Voor de begroting van het Sociaal Wijkteam is per abuis een hogere indexatie toegepast dan de afgesproken 6,2%. Hierdoor is er onterecht meer voor indexatie begroot, dan dat het Sociaal Wijkteam heeft ontvangen. Dit resulteert in lagere lasten (-€ 0,23 mln.). Daarnaast ontstaan nog enkele kleinere voordelen binnen de Sociale Wijkteams (-€ 0,22 mln.).

3. Wmo Individuele verstrekkingen
De lasten voor individuele verstrekkingen zijn lager (-€ 0,21 mln.). De lasten voor woningaanpassingen verschillen maandelijks. Dat hangt af van hoeveel woningen er zijn aangepast en de omvang en lasten van deze aanpassingen. Hierdoor zijn de lasten hiervoor gedurende het jaar lastiger te voorspellen. Momenteel zien we dat de lasten voor woningaanpassingen lager zijn uitgevallen dan begroot.
Daarnaast liggen ook het aantal hulpmiddelen en de lasten hiervoor iets lager dan begroot. Een mogelijke factor is het korter gebruik van hulpmiddelen, wat heeft geleid tot een hogere uitstroom. Hierdoor is het uitstaande bestand afgenomen. Bovendien zijn er meer hulpmiddelen opnieuw ingezet ten opzichte van 2024.

4. Apparaatslasten en -baten
De apparaatslasten binnen dit programma zijn per saldo lager dan de apparaatsbaten. Voor een toelichting op de apparaatslasten en -baten wordt verwezen naar de paragraaf Bedrijfsvoering.

5. Slim Investeren
Op het budget Slim investeren is sprake van lagere lasten (-€ 0,18 mln.). In 2024 zijn maatregelen, die begroot waren op Slim investeren, ondergebracht in het Integraal Zorg Akkoord. Daarnaast is de ETHOS-telling (telling dak- en thuislozen) met een interne projectleider gedaan in plaats van inhuur.

6. Gehandicapten parkeren
Dit jaar hebben we hogere lasten (€ 0,16 mln.) op de aanleg van gehandicaptenparkeerplaatsen. Dit komt vooral door het aanleggen, verwijderen en verplaatsen van meer parkeerplaatsen dan we hadden gepland. De vergrijzing zorgt ervoor dat er meer vraag is naar gehandicaptenparkeerplaatsen. Deze activiteiten zijn niet kostendekkend. Het huidige tarief is niet genoeg om de kosten te dekken, wat heeft geleid tot lagere baten (€ 0,04 mln.).

7. Transformatieplan jeugd
Voor de jeugdhulp is Zaanstad in 2024 penvoerder geweest voor de regio Zaanstreek-Waterland voor een aantal activiteiten. De regiogemeenten hebben bijgedragen in deze kosten. Deze baten waren nog niet in begroting geraamd (-€ 0,11 mln.).

8. Overige taken Wmo
Dit jaar hebben we lagere lasten op het budget voor vrijwilligersorganisaties (-€ 0,05 mln.). Deze lasten zijn namelijk opgenomen in het GALA-programma Versterken sociale basis.
Daarnaast zijn er lagere lasten op het budget Leren & Ontwikkelen (-€ 0,06 mln.). Dat komt doordat de sessies over integraal werken stedelijk door collega's van de sociale wijkteams zijn uitgevoerd in plaats van door een externe trainer. Dit zorgde er ook voor dat de sessies beter aansloten op de praktijk.

9. Overige kleine afwijkingen
Het restant aan afwijkingen op de lasten (€ 0,28 mln.), baten (-€ 0,34 mln.), storingen in de reserves (-€ 0,03 mln.) en onttrekkingen aan reserves (€ 0,06 mln.) wordt verklaard door overige diverse kleine afwijkingen binnen dit programma.

Afwijkingen met saldo neutraal effect op het jaarrekeningresultaat
A. Buitensportaccommodaties Hoornseveld en Sportpark de Omzoom
Het project Sportpark Hoornse Veld (-€ 5,80 mln.) en aansluiting van Sportpark de Omzoom (-€ 0,10 mln.) hebben vertraging opgelopen. Hierdoor zijn de lasten lager. De bouw van de sportparken begint nu pas in het eerste kwartaal van 2025. Er was meer tijd nodig om de gunning binnen het beschikbare budget rond te krijgen.
Het budgettair effect op de begroting is neutraal, omdat de lasten worden gedekt uit het Investeringsfonds (€ 4,20 mln.) en uit het Transformatiefonds (€ 1,70 mln.). Zie hiervoor ook het programma Verstedelijking.

B. Integraal Zorgakkoord (IZA) en Gezond actief leven akkoord (GALA) middelen
Zaanstad heeft kosten gemaakt voor de uitvoering van het IZA, waarvoor gemeente Purmerend de middelen beheert namens de regio Zaanstreek-Waterland. Hiervoor is een bijdrage vanuit de IZA (van Purmerend) voor ontvangen. De IZA middelen waren nog niet geraamd in de begroting. Dit leidt tot hogere baten (-€ 0,62 mln.). Hier tegenover staan ook hogere, niet geraamde, lasten (€ 0,62 mln.), waarvan een deel (-€ 0,17 mln.) op de apparaatslasten en -baten.
Daarnaast zijn er lagere lasten op GALA (-€ 0,32 mln.). Dit is voor het grootste gedeelte te verklaren doordat we vorig jaar geld uit 2023 konden meenemen naar 2024. Hierdoor hadden sommige programma’s binnen GALA meer budget. Het was niet altijd mogelijk om dit extra geld goed te besteden. Het grootste overschot is in het programma valpreventie, waar we door de opstartperiode minder kosten hebben gemaakt dan begroot. Tegenover de lagere lasten staan ook lagere subsidiebaten GALA (€ 0,32 mln.).

C. Regionale kenniswerkplaats onbegrepen gedrag
We hebben dit jaar hogere lasten, omdat de HvA en GGD meer uren hebben ingezet. Het betreft hier een meerjarige subsidie vanuit ZonMW. Tegenover deze lasten staan ook hogere subsidiebaten (-€ 0,11 mln.).

D. Reserve Plan Blokhuis
Dit jaar hebben we een lagere onttrekking aan de reserve Plan Blokhuis gedaan (€ 0,46 mln.). De verbouwing en renovatie voor de opvanglocatie aan de Klaas Katerstraat 7B loopt vertraging op en is nog niet klaar. Dit komt onder meer doordat er tijdens de verbouwing asbest is gevonden en het dak in een slechtere staat was dan gedacht. De verwachting is dat de verbouwing eind mei 2025 klaar is. Tegenover de lagere onttrekking staan ook lagere lasten op het programma Kansengelijkheid (-€ 0,46 mln.). Het budgettair effect is neutraal.

E. Reserve Zorg- en Veiligheidshuis Zaanstreek Waterland
Dit jaar hebben we een lagere onttrekking aan de reserve Zorg- en Veiligheidshuis Zaanstreek Waterland gedaan (€ 0,10 mln.). Dit komt omdat we de inzet van ingehuurde krachten efficiënter hebben ingezet dan verwacht. Hierdoor waren de kosten lager (-€ 0,10 mln.). Daarnaast is er geen gebruik gemaakt van gemeentelijke casusregie en is de cofinanciering voor het project procesapplicatie informatieontsluiting nog niet gerealiseerd.